“Maak van Brussel een Fair Trade Gewest”: de balans van de campagne 2021-2023

Een campagne en zes criteria voor de titel “Fair Trade Gewest”.

In 2020 sloegen Enabel’s Trade for Development Centre, de campagne “FairTradeGemeenten” (die Oxfam Wereldwinkels samen met Fairtrade Belgium en Maya Honing voert) en Brussels International (bestuur van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel – GOB) de handen in elkaar om de eerste fairtradecampagne op gewestelijk niveau te coördineren. Met dit doel voor ogen heeft Brussel International bij het consortium Sonecom/Dris/CPCP een eerste studie besteld ‘Stand van zaken en vooruitzicht om van Brussel een fairtradegewest te maken’. Via deze studie konden de zes criteria om de titel te behalen verfijnd worden.

 

Aan welke criteria wordt momenteel voldaan en in welke mate?

Twee jaar na de stand van zaken en tegelijk het officiële startschot voor de campagne is het van belang te evalueren wat er is bereikt. Het Brusselse coördinatieteam heeft bevestigd dat de criteria 3 (gemeenten), 5 (sturingsplatform) en 6 (duurzame en lokale producten) bereikt zijn. Aangezien het minder zeker was of aan de andere criteria zou worden voldaan, heeft Brussels International bij Ecores een evaluatie besteld. Het studiebureau heeft de gegevens ingezameld met betrekking tot bewustmaking en communicatie (criterium 4), alsook met betrekking tot de consumptie van fairtradeproducten, zowel voeding als non-food, door overheidsdiensten (criterium 2), de regering en het Brusselse parlement (criterium 1). Vervolgens heeft het studiebureau de ingezamelde gegevens vergeleken met die van 2021.

 

Vaststellingen na twee jaar campagne

Van de 35 gecontacteerde Brusselse instellingen (parlement, kabinetten, regeringsdiensten en ION’s) hebben er 25 de enquête ingevuld.

We stellen een verbetering vast in 2023 ten opzichte van 2021 wat bewustmaking van eerlijke handel betreft bij de overheidsinstellingen: 16 respondenten antwoordden dat ze volledig op de hoogte waren van de principes van eerlijke handel, vergeleken met 9 in 2021. Overigens was twee derde van de ondervraagden op de hoogte van de Brusselse campagne. Toch blijven regelmatige communicatie-inspanningen noodzakelijk: slechts 10 van de 25 respondenten bevestigden specifieke bewustmakingscampagnes over eerlijke handel te voeren (met eindejaar, met Pasen, enz.).

Hoe staat het met de consumptie van fairtradeproducten? 22 organisaties bevestigen eerlijke voedingsmiddelen te kopen. Uit de analyse van hun antwoorden blijkt dat veel belang gehecht wordt aan de gunningscriteria ‘prijs’, ‘biolabel’ en ‘fairtradelabel’, en minder aan de criteria met betrekking tot CO2-uitstoot, sociale clausules en kringloopimpact. Voor opdrachten die non-foodproducten betreffen daarentegen zijn er maar zeven instellingen die fairtradecriteria hanteren.

Laten we eens concreet kijken naar de aankoop- en consumptievoorkeuren van de respondenten met betrekking tot eerlijke voedingsmiddelen: bovenaan op de lijst staat koffie, daarna thee en chocolade/snacks. Deze aankopen zijn hoofdzakelijk bedoeld om de permanente ruimtes te bevoorraden (cafetaria’s, verkoopautomaten) via langlopende overheidsopdrachten. Er zijn ook nieuwe producten opgedoken: honing, confituur en choco. Er valt evenwel op te merken dat de vermelde leveranciers hoofdzakelijk bedrijven zijn die niet specifiek op de duurzame en/of fairtrademarkt gericht zijn en die geen lid zijn van de Belgian Fair Trade Federation.

 

Mogelijke initiatieven

Op basis van de antwoorden op de enquête heeft EcoRes 10 kernacties bepaald om het behalen van de Brusselse campagnecriteria te bevorderen. Die acties omvatten onder meer: het opstellen van een praktische handleiding en voorbeelden voor de integratie van specifieke clausules in overheidsopdrachten; de oprichting van een kring waar de verschillende instellingen samenkomen, met twee contactpersonen per instelling; het promoten van de korte ketens van de eerlijke handel; de integratie van de eerlijke handel in de strategieën ‘Maatschappelijke verantwoordelijkheid van de ondernemingen’ (MVO); of nog de noodzaak om te sensibiliseren voor de milieu-impact van fairtrade praktijken.

Alle aanbevelingen zijn te vinden in de studie, die hier kan worden gedownload:

Het coördinatieteam van de campagne om van Brussel een fairtradegewest te maken zal de komende maanden meerdere van de voorgestelde initiatieven opzetten, en daarbij zoveel mogelijk samenwerken met andere openbare of private duurzaamheidsspelers.

Laten we samen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een fairtradegewest maken, en zo tonen dat een eerlijkere toekomst binnen handbereik ligt.